De alarmferomonen van honingbijen

Samenvatting

Beschrijving van de opeenvolgende stadia in het verdedigingsgedrag van bijen, de feromonen die daarbij een rol spelen, de functie van diverse lichaamsonderdelen bij het produceren van deze alarmferomonen, en de bouw van het angelapparaat met bijbehorende klieren. Het verdedigingsgedrag bestaat uit alarmering, activering, rekrutering en aanval (steken), en wordt gereguleerd door de alarmferomonen die wachtbijen en haalbijen produceren in zowel de kaakklieren als de angelklieren. Onderzoek naar de effecten van vluchtige componenten uit de alarmferomonen op individuele bijen en volken heeft duidelijk gemaakt welke rol de diverse klieren (angelschede, borstelmembraan, gifklieren, gifblaas, Koschewnikow-klieren) spelen in de verschillende verdedigingsgedragingen van bijen. Extracten uit het borstelmembraan blijken de heftigste reacties op te wekken. Er blijkt geen verschil te zijn in de hoeveelheid feromonen bij bijen uit 'rustige' en 'agressieve' volken; de intensiteit van het defensief gedrag van verschillende bijenrassen kan daar dus niet aan toegeschreven worden. Bewerking door Els Voorbij van een artikel uit Beeworld 76 (1995): 119-129