Over de Automatische zwermval.
Wel zelden heb ik naar aanleiding van een simpele pennevrucht een zoo groote correspondentie te voeren gehad als die, waartoe mijn artikel over de „Alley's trap" in het nummer van December '23 aanleiding gegeven heeft. Toch heeft dit nawerk, al neemt het wat veel tijd, voor een schrijver bekoring, aangezien het hem bewijst, dat zijn artikel insloeg. Ook heeft het mij bewezen, dat er toch wel leven en belangstelling schuilt onder de leden onzer vereeniging. Hoe goed zou het worden kunnen, als ieder eens zijn proefnemingen en ervaringen ten beste gaf, inplaats van met heete hoofden en koude harten droge agenda's op onaangename wijze af te werken!
Allereerst even over den naam van ons instrument. En dan wil ik dien puristisch voelenden imkerbroeder gaarne ter wille zijn en inplaats van dat Engelsche „Alley's trap" verder spreken over „Koninginneval volgens Alley's systeem". Helaas, zooals meer voorkomt, is de vreemde uitdrukking meer kort en krachtig.
Nu heeft één ontbrekende schakel in bovenbedoeld Decemberartikel (haast had ik weer geschreven: „missing link", o purist!) veel geschrijf om nadere inlichtingen veroorzaakt. Er bestaan namelijk twee vormen van de bedoelde Koninginnevallen: één, welke den darren ongehinderden uit- en intocht toestaat, tot de zwerm afvliegt; en een andere, waarin uitvliegende darren steeds in de bovenafdeeling worden gevangen, evenals later de uitzwermende koningin. Van den eersten vorm vindt men in het artikel een goede afbeelding; een door mij tevens ingezonden foto van den tweeden, eenvoudiger vorm is niet geplaatst; hoewel men dien toch wel kan zien voor de vijf-voudige bijenwoning, waar de instrumenten zelf echter te klein zijn afgebeeld, om hunne juiste inrichting te kunnen nagaan.
De beschreven koninginneval, zonder darrenuitvlucht.
Nu heeft de ervaring mij geleerd, dat juist deze eenvoudige vorm, waar de darren dus niet ongehinderd kunnen uit- en invliegen, de beste is in het gebruik. Vooreerst is deze val gemakkelijk na te maken, aangezien ze eenvoudiger is van bouw. Dan kan men haar ook als darrenval bezigen. Maar ten slotte: het ongehinderd uit- en invliegen der darren bij deze minder eenvoudigen vorm wordt erg problematisch. Men verkrijgt dit namelijk door een klepje, dat opengehouden wordt door een koperdraadje en waaronder de darren rustig kunnen passeeren. Gutst echter de zwerm naar buiten, dan raken de talrijke bijen het klepje van achteren; dit valt van het koperdraadje en sluit nu verder de eenige opening af, waardoor de koningin zou kunnen uitgaan, zooals vroeger de darren.
Daar het koperdraadje het valklepje natuurlijk maar even „dood op den kant" mag vasthouden, wil dit terstond omkippen bij het uitloopen van den zwerm, begrijpt ieder, dat een wat woest uitvliegende dar, een windvlaagje of een neerpetsende regendroppel hetzelfde resultaat heeft: ook door deze oorzaken wordt de val vaak ontijdig afgesloten, totdat men het valklepje weer in den goeden stand zet. Men mag er zoodoende wel voortdurend bij staan.
Nog eens dus: ik geef aan den minder samengestelden vorm de voorkeur en heb daarvan om bovengenoemde reden nog eens een teekening gemaakt, die wel zonder meer duidelijk wezen zal.
Een gebruiker schreef me, dat de val korten tijd na de plaatsing van boven propvol gevangen darren zat en daardoor dan niet meer werken kon. Ja, kijk eens: men moet de vallen ook voortdurend, zeg om de vier, vijf dagen, nazien. Zitten ze na een mooien, warmen zomerdag, die vele darren naar buiten lokte, van boven vol gevangenen, dan neem ik de instrumenten, als de zwermuren voorbij zijn, b.v. na drie uur of tegen den avond, weg. Ik kan de gevangen darren dooden of weer in de kasten toelaten, al naar ik dat wensch. Het laatste kan ik ook bereiken, door de vallen voor de kast te laten staan en het middenschuifje te openen.
Ik heb ook heel wat „bestellingen" gekregen: „stuur me omgaande zooveel vallen, als in uw artikel beschreven". Ik deel hier even mee, dat ik geen fabrikant, maar liefhebber ben en aan deze bestellingen dus tot mijn spijt niet kan voldoen!
Waar ze dan te koop zijn in ons land?
Ik kan den vragers mededeelen, dat de heer de Meza te Santpoort een instrument van mij leende, om dit na te maken. Ook de afdeeling Handel zal ik mijn vallen leenen voor het zelfde doel. Men weet dus, waar men terecht kan en zie voorts uit naar advertenties in het maandblad.
Toch komt het mij voor, dat de origineele Duitsche vallen, vervaardigd door de firma Wille te Sebnitz in Saksen, de kroon spannen, wat afwerking en afmeting aangaat. Ik zag een hier in Holland vervaardigd instrument, dat grof van maaksel was en veel te groot.
Van belang is (zie teekening), dat de onderste afdeeling voorzien is van staafvormig koninginnerooster, dus niet de gewone geponste zinkplaat. Daar kruipen de bijen lang zoo gemakkelijk niet door.
Ook moet de onderste rooster wat schuin omhoog staan, waardoor de moer als het ware vanzelf den weg gewezen wordt naar de openingen onder de fuikjes van ijzergaas.
In de teekening is de voorwand der bovenafdeeling van gewoon koninginnerooster gedeeltelijk weggeknipt voorgesteld, terwijl de achterwand geheel is weggelaten. De bovenkant is een schuif van konninginnerooster, welke het uitnemen der doode of levende darren zeer gemakkelijk maakt.
Ten slotte wil ik belangstellenden lezers mededeelen, dat ik van mijn valletjes weer veel gemak gehad heb in den zwermtijd. Zes van mijn ± 20 volken zwermden en ik hoefde niet één keer „de boomen in". Als ik u vertel, dat er in mijn tuin woudreuzen staan van vijftien meter hoogte, zal ieder begrijpen, dat ik in den zwermtijd liever op den beganen grond blijf!
In alle zes de gevallen werkten de vallen weer prachtig. Spoedig na het uitzwermen der eerste bijen zat de moer bovenin. Dan kon ik twee wegen inslaan: of de oude kast verplaatsen en een nieuwe, ledige, op haar plaiats zetten, waarin dan de zwermbijen automatisch terugkeerden, terwijl ik de val voor deze nieuwe kast plaatste met opengetrokken middenschuifje, zoodat de moer zich bij haar zwerm kon voegen; of de broedraten aan het zwermende volk ontnemen en in een nieuwe woning op een andere plaats zetten, terwijl de zwerm terugkeert in haar oude woning op de oude plaats op ingehangen, leege raten, waarna ook de koningin door opentrekken van het middenschuifje weer toegang krijgt.
(Wordt vervolgd).