Zwermverhindering in den vasten bouw.
Over bovengenoemd onderwerp hield de heer A. Minderhoud Rijksbijenteeltconsulent den 18en Febr. l.l. een lezing in de Gehoorzaal te Kampen voor de afd. Kampen e.o.
Eerst werd door den geachten spreker het natuurlijk verloop van het zwermen behandeld. Wanneer een volk darrenraat bouwt, duurt het nog één maand voor het gaat zwermen. Nooit vliegt een volk af, of het moet darren hebben. Is een dar geboren, dan duurt het nog 3 à 4 dagen voor hij uitvliegt. Achttien à twintig dagen na het leggen van het eerste darrenei worden moercellen gebouwd. Heeft dus de koningin den 1en Mei een darrenei gelegd, dan is er den 20en Mei een ei in den moerdop. Den 21en Mei wordt er weer een koninginnecel aangeblazen en met een ei voorzien en zoo vervolgens. Na 9 à 10 dagen is de moerdop gesloten. Den 20en Mei heeft de moer de eerste moerdop belegd, dan kan den 30en Mei de voorzwerm komen.
Het achtergebleven volk in den korf is nu moerloos, maar dat duurt maar enkele dagen. De ontwikkeling van ei tot koningin duurt ongeveer 17 dagen, dus kan men de jonge moer den 6en Juni verwachten. Den 7en Juni is de 2e moer rijp. Deze heeft het dekseltje van haar wieg met haar scherpe kaken grootendeels afgebeten en begint te kwaken, terwijl de eerste koningin, die vrij over de raten loopt, tuut. Ze waagt het niet haar cel te verlaten, want zij weet, dat het een strijd op leven en dood zal worden en daar zij van beide partijen de zwakste is, blijft ze wijselijk in haar cel.
Zijn er een tuter en een of meer kwakers, dan kan men den volgenden dag den 2en zwerm verwachten, dat is dus in ons geval den 8en Juni. De 2e zwerm komt dus 8 à 9 dg. na den bromzwerm. 't Gebeurt soms dat er gelijktijdig meerdere koninginnen rijp zijn en dan vindt men vaak in den 2en zwerm twee, drie of meer jonge moeren. Zoolang de nazwerm nog geen woning heeft, wordt door de werkbijen belet, dat de jonge koninginnen gedood worden.
De korf heeft nu een jonge moer, maar één dag na den 2e zwerm is er ook weer een kwaker, zoodat men 2 dagen na 't afkomen van den 2en zwerm, den 3en zwerm krijgt, dat is den 10 Juni en zoo kan men elken dag een zwerm verwachten. De zwermen worden hoe langer hoe kleiner tot men ten laatste maar een handje vol bijen krijgt.
Is er sterke dracht, dan wordt vaak het zwermen vervroegd. Met een larf in de melk komt de bromzwerm af. Komt deze b.v. 4 dagen te vroeg, dan komt de nazwerm ook niet 4 dagen eerder, neen, die wacht gewoon zijn tijd af en komt dus 8+4 is 12 dagen na den voorzwerm.
Is het slecht weer, dan komt de 1e zwerm te laat, maar de nazwerm komt op tijd. De eerste zwerm komt in den regel tegen den middag bij helder stil weer, de nazwermen nemen het niet zoo nauw en komen gewoonlijk tusschen 8 uur 's morgens en 4 uur 's middags.
Hoeveel zwermen moet men van den korf nemen? 't Beste is alleen maar de voorzwerm, soms kan men nog met voordeel met twee zwermen werken, dus de 1e en de 2e zwerm, maar dit hangt van de streek en de dracht af, dit moet ieder voor zich zelf uitmaken.
Waneer men 1 of 2 zwermen van den korf genomen heeft en het volk heeft nog neigingen zich verder te splitsen, hoe zal men dit het volk beletten? Er zijn vele manieren zei de heer Minderhoud, om het zwermen te beletten, maar vele weinig afdoend. Alleen deze twee, zie hieronder zijn radicaal.
1e manier. Na eerst den korf eenigen tijd op zijn kop gezet te hebben, om af te koelen, jaagt men 's avonds laat het volk er uit. zorg dragende, dat de moer er bij is. Dit afgeklopte volk doet men in een nieuwen korf en zet deze op de oude plaats waar de bijen gestaan hebben. In dien ouden korf, waar weinig of geen bijen meer in zijn, schudt men een klein nazwermpje, zoo groot als een vuist. Den volgenden morgen zijn alle moerdoppen afgebeten. Wat zal zoo'n klein volkje ook met moerdoppen doen!
Het afgeklopte volk in dien nieuwen korf wordt nu weer in zijn ouden korf geschud bij dat kleine zwermpje en komt dan weer op zijn oude plaats.
Bij deze manier gebruiken we dus een klein nazwermpje, dat voor ons alle moerdoppen afbijt en 't zwermen verder tegengaat.
2e manier. Nu zal men zeggen, dat is alles goed en wel, maar wanneer de raten zoo week zijn, is 't onmogelijk het volk er uit te trommelen, welnu volg dan de 2e manier. Laat het volk weer wat afkoelen en trommel gedeeltelijk 's avonds laat de bijen er uit, hier behoeft de moer niet bij te zijn. Dat hoopje bijen schudt men in een nieuwen korf en zet dien op de plek waar de oude korf gestaan heeft. De oude korf krijgt drie dagen een nieuwe plaats en in dien tijd gaan alle vliegbijen naar de oude standplaats. In die drie dagen zijn alle moerdoppen afgebeten, omdat het volk te klein geworden is. Na die drie dagen zet men den ouden korf weer op zijn plaats, na vereeniging met den nieuwen korf.
Niet alleen oude stokken zwermen, maar vaak ook de voorzwermen en dit moet men beslist beletten. Een volk, dat zwermplannen heeft, haalt niet zooveel honing. Een sterke bromzwerm zwermt eerder, dan een zwakke. Daarom nemen de imkers, die met de bijen naar de Betuwe reizen kleine kunstzwermen, niet meer dan een hoed vol.
Een bromzwerm bouwt de eerste 10 à 12 dagen, dat het een lust is, alles fijn werk. Dan begint hij darrenraat aan te zetten en na één maand komt er weer een zwerm, dus ongeveer zes weken, nadat de voorzwerm afgevlogen is, kan men een zoogenaamden maagdenzwerm verwachten. Begint de bromzwerm moerdoppen aan te zetten, dan is het zwermen niet tegen te houden, daarom moet men het zoover niet laten komen. Men volgt deze methode, die men omjagen noemt.
Omjagen: Heeft de jonge koningin in den ouden korf eitjes, dan trommelt men het volk + k. er schoon uit, evenzoo den bromzwerm. Beide heeft men dus in leege korven geklopt. De bromzwerm schudt men in den korf waar de jonge koningin in gezeten heeft en 't volk uit den ouden korf komt in dien van den bromzwerm. De oude korf komt op de plaats van den bromzwerm en omgekeerd de bromzwerm op de plaats van den ouden korf. De volken hebben dus hun oude plaats behouden, alleen de korven zijn verwisseld. Van zwermen is nu geen sprake.
Heeft men niet omgejaagd en de officiëele datum van 10 Augustus voor het vertrek naar de heide nadert met rassche schreden, dan moet men vóór dien tijd even alle korven en degenen, die zwermplannen hebben van een merkteeken voorzien, b.v. een lucifer. Heeft men b.v. vijf volken, die ter verduidelijking A, B, C, D en E genoemd zullen worden, en waarvan B en D zwermplannen hebben, dan gaat men ze „uit de rij zetten" zooals die methode genoemd wordt.
(Wordt vervolgd).