Vitamines en Bijen.
In het boekje "De Vitamines" door Dr. J. J. Hoff en C. G. Hoff-Vermeer, Arts, 3e druk 1937, staat o.a.:
1e. "Door onderzoekingen van Gryns en later van Gellert en Schuster is komen vast te staan, dat er twee verschillende factoren in het vitamine E voorkomen, n.l. één die inwerkt op het wijfje en een op het mannetje.
2e. Bij gebrek aan vitamine E treedt bij dieren steriliteit op, zowel bij mannelijke als bij vrouwelijke individuen. Bevat het voedsel enige tijd weer vitamine E houdend materiaal, dan volgt bij vrouwelijke dieren volledig herstel.
3e. Vitamine E komt voor in planten- en dierenrijk. Ook plantaardige oliën zijn vitamine E houdend.
4e. Merkwaardig is, dat de bijenlarve zich tot koningin ontwikkelt, wanneer zij met vitamine E houdend voedsel gevoed wordt; wanneer deze larven voedsel zonder dit vitamine krijgen, worden zij werkbijen".
Bovenstaande regelen als juist aanvaardende, ontwikkelde bij mij de volgende gedachtengang.
Moeder natuur verschaft de bijen alles wat zij voor ontwikkeling en instandhouding der soort nodig hebben. De bijen weten zich daarbij wonderwel aan te passen. Ontwikkeling en vermeerdering zijn afhankelijk van de meer of minder rijke drachtperioden, waarbij de weersgesteldheid een belangrijke rol speelt. Door drijfvoedering tracht de imker daarin regelend op te treden. De zwermen moeten, op een door hem gewenst ogenblik, afkomen. Bij mislukking der voorjaarsdracht en laat invallende zomerdracht (1937) hebben ontwikkeling en vermeerdering plaats bij eenzijdige suikervoeding. De zwermen komen, niettegenstaande de volken daarvoor in uitmuntende toestand verkeren "te laat af" (gebrek aan vitaminen?) Ook dan moet de imker door het maken van kunstzwermen ingrijpen. Ingrijpen in een volk dat, door een tekort aan voor het leven onmisbare voedingsstoffen, van nature nog niet tot zwermen zou zijn overgegaan.
Mogelijk dat hierdoor verklaard wordt:
1e. dat koninginnen uit kunstzwermen moeilijker bevrucht worden dan hare zusters uit natuurzwermen (tijdelijke steriliteit der koningin of steriliteit van vele darren?)
2e. dat koninginnen uit kunstzwermen, niettegenstaande gunstig weer in de bronsttijd, onbevrucht blijven (blijvende steriliteit).
3e. een kunstzwerm (jonge koningin) meermalen "geschept" moet worden.
Proeven zouden kunnen uitwijzen of door toevoeging aan de suikervoedering van vitamine E houdende stoffen de zwermrijpheid bevorderd kan worden.
Vooral uit het Noorden kwamen klachten over abnormale sterfte onder de bijen. Opmerkelijk is dat in die periode de ontwikkeling, meer dan normaal, door suikervoedering tot stand gebracht moest worden. Kan ook hier niet een langdurige, eenzijdige, kunstmatige voeding de oorzaak zijn? (Gebrek aan vitamines A en B?)
Volgens genoemd werkje ontstaat bij gebrek aan vitamine A:
a. stilstand in groei, gevolgd door gewichtsverlies en uiteindelijk sterfte;
b. oogziekten en allerlei ziekten van het maagdarmkanaal; (Op een bijenstand waar deze zomer veel dode bijen voorkwamen troffen we nadien nog talrijke darren aan met "witte ogen")
c. verandering in de geslachtsorganen, dusdanig, dat geen bevruchting plaats heeft.
Bij gebrek aan vitamine B treedt bij verschillende dieren poly-neuritis op (Meiziekte?). Hoe meer koolhydraten (suikervoeding) hoe meer vitamine B nodig is. Ook is meer vitamine B nodig, wanneer de stofwisseling verhoogd is; bij zware arbeid, tijdens de groei enz.
Vrijwel alle diersoorten, waarbij onderzoekingen gedaan zijn, bleken vitamine B in hun voedsel niet te kunnen ontberen, o.a. aangetoond voor vliegen en kikkerlarven.
Vitamines worden tegenwoordig in zuivere vorm bereid. In ons land is het Rijks-Instituut voor Volksgezondheid belast om de standaardpreparaten te bewaren en aan de gebruikers toe te zenden.
Is het niet aan het proefstation te Wageningen om in samenwerking met deskundigen te onderzoeken in hoeverre het gebruik van vitamines aan de bijenteelt bevorderlijk kan zijn?
ASSEN. H. A.
Naschrift Red. De conclusies voor rekening van den schrijver latende, zou het toch wel aan te bevelen zijn in die richting eens actief te worden. RED.