Roven.
Wanneer de imker terugkeert van de heide, dan zal zijn eerste gedachte zijn, de volken de honing te ontnemen, althans wanneer er dracht geweest is en het de moeite loont. Vervolgens doet hij wijs ze nog een poosje drijfvoer te geven om sterk en met veel jonge bijen de winter in te gaan, daarna volgt de opvoedering.
Als datum nemen we gewoonlijk half October dat de opzetters hun wintervoorraad dienen te hebben, dus z.g.n. klaar te zijn. Men stelt zich dan voor, dat de bijen door het koude gure weer gedwongen worden de winterrust in te gaan. Helaas... moeder natuur heeft soms nukken en zij vraagt dan ook niet altijd naar de wens van den imker, maar regelt zich naar de omstandigheden.
In 1937 hebben hier de bijen na de opvoedering wel ± 14 dagen mooi warm weer gehad, hetwelk vele imkers noodlottig is geworden. Mijn volken hadden het ook duchtig te pakken en van alle kanten kwamen de berichten binnen: "roverij", wat moet ik doen?
Wanneer door het warme weer de bijen naar buiten worden gelokt en enkel wat stuifmeel te halen valt, dan breekt die ondeugd los, want ook bij de bijen geldt het: Ledigheid is het oorkussen van den duivel.
Laten wij eens in 't kort nagaan, geachte lezer: Wat is roven? Waardoor ontstaat roven? Hoe is deze kwaal te bestrijden?
Wat is roven?
Roven is het zich wederrechtelijk meester maken van andermans goed. Het spreekt vanzelf, dat koninginnevolkjes, alsmede zwakke volken het eerst ten offer vallen. Over moerloze volken zullen we maar zwijgen, want die mag men in die tijd helemaal niet op zijn stand hebben.
Met tientallen rollen de vechtenden over de grond. Misnoeglijk om dat te zien. Kan een volk het niet meer tegen zijn aanvaller volhouden, dan geeft het de moed op, de koningin wordt meestal door de indringer gedood en vaak ziet men dat het aangevallen volk de rover mee gaat helpen proviand over te brengen naar diens woning. Het volk gaat dan ten gronde. Deze kwaal kan zo verergeren, dat ook de sterke volken zich gaan bekampen en dan is 't leed niet meer te overzien.
Men onderscheidt echter twee soorten van rovers, n.l. vreemde en die van eigen volk. We constateren rovers door er wat meel over te strooien. Vliegen ze niet op eigen stand aan, dan zijn ze vreemd, doen ze dit wel, dan is het eigen volk. Met vreemde rovers maken de meeste imkers gewoonlijk korte wetten. Zij nemen de woning weg, zetten er een lege voor in de plaats, laten de rovers binnen, stoppen het vlieggat dicht, salpeteren ze af en werpen ze bij eigen volk. Ook gebruiken ze wel een bijenuitlaat en plaatsen deze in het vlieggat, zodat de rover wel in kan, doch niet meer terug. Wij willen ons over deze methode niet verder uitlaten.
Waardoor ontstaat roven?
Een der redenen hebben we reeds vooraf genoemd. Verder door ingrijpen in drachtloze tijd. Door morsen met voer. Ook lijkt het mij niet onwaarschijnlijk, dat de pepersuiker er niet onschuldig aan is, immers peper werkt prikkelend. Sommige laffe imkers geven hun bijen sterk prikkelende bestanddelen in hun voer speciaal met het doel om ze aan te sporen tot roverij.
Zulke liefhebbers dienden aan de kaak gesteld te worden. Ook spreekt het ras wel een beetje mee. Italiaanse zijn b.v. meer heetgebakerd dan de zwarte bijen enz.
Hoe roverij te bestrijden?
Wanneer de rovers van eigen stand zijn, diene men vooreerst het winterdek er af te nemen, dus koel houden, waardoor meer volk binnen blijft. Vervolgens vlieggat verkleinen, zo is 't al wat verholpen. Maar toch laat de rover zich niet helemaal verdringen en blijft het volk, zij het dan in mindere mate, aanvallen. Vlieggat afsluiten met gaas is ook niet van tegenstrijdigheden ontbloot. Immers de bijen lopen zich dan achter 't gaas warm, terwijl de rovers zich als een prop voor 't gaas plaatsen en als 't ware het volk verstikken. Volken naar de kelder transporteren is ook niet altijd doenlijk. Zóó stond onderget. er óók voor, totdat plotseling een zoete inspiratie mijn brein verlichtte. Ik had n.l. nog een flesje rode carbol. Vlug wat watten genomen, daarna flink besprenkeld met carbol en bij iedere kast aan iedere zijde van het vlieggat een dot watten. Na enige minuten was de roverij afgelopen. De indringers moesten daar niet veel van hebben en poetsten de plaat. Wel kwamen eigen bijen nog thuis en gingen niet zo direct hun woning binnen, maar 't lukte toch.
Waarom daar ook niet eerder aangedacht. Och ja... als 't kalf verdronken is...
HOENSBROEK. C. DE JONG.
P.S. Degenen welke bij eventuele roverij dit middel ook willen toepassen raad ik aan de carbolwatten niet te intensief te gebruiken. M.a.w. neem ze 's avonds van de vlieggaten weg en duw ze 's morgens er weer in. Bij regenweer, dus als er geen rovers zijn, ook wegnemen. Ook diene men een door roverij geleden volk in het voorjaar te versterken, hetzij door bijzetten van uitlopend broed of wel door later bijvoegen van een zwermpje. Gewoonlijk is meestal het volk te zwak voor de dracht.