UIT DE JAAGKIEPS.
Hier volgen eenige beoordeelingen van honing door een drietal doktoren uit verschillende landen en tijden en wel van een Hollander (1686), een Duitscher (1933) en een Amerikaan (1941) .
Het eerste stuk is overgenomen uit: Den naerstigen Byenhouder (1686) door P. Nyland, der Medicynen Doctor, zynde het III-deel van Het Vermakelyck Landt-Leven. Dit werk wordt doorgaans toegeschreven aan Groen, zie o.a. de catalogus van onze bibliotheek, maar in een exemplaar van het boek, dat ik gelezen heb, stond als schrijver van het gedeelte, de bijenteelt betreffende, genoemde dokter vermeld.
"Nadien nu de naerstige Byenhouder zyn oeffeninge ende Werckinge omtrent het regeeren van de Byen, en 't suyveren van den Honingh en Was volbracht heeft, sal niet ongevoegelyck zyn, dat wy in 't korte onderwysen, waertoe de Honingh en Was goet en dienstigh is. De Honingh werdt geacht te zyn warm en droogh in den tweeden graedt, openende, suyverende, en seer welvoedende van Krachten. Nochtans na de aerdt van de Provincie en Lande, alwaer hy vergadert wordt, is hy in syn Krachten veel veranderinge onderworpen; sulcks blyckt by de Honingh die in heete Landen en van de Thyn, Lavendel en meer andere Kruyden door de Byen versamelt is; want dese diensvolgende heeter van aerdt en krachten zyn moet als Honingh die in koude Landen, en van soodanige heete Kruyden, niet vergadert wordt. Sy werdt nuttelyck tot veel dingen soo wel inwendigh als uytwendigh gebruyckt, en is van oude tyden altoos tot onderhoudinghe van des menschen gesondtheydt seer gepresen geweest.
Nochtans dient dit onderscheydt wel in acht genomen te werden, dat de Honingh bequamer van oude en koude, als jonge en heete Menschen
gebruyckt wordt, want in oude lieden brengtse seer goet voedtsel en bloedt by, maer in jonge en heete natuuren werdt se lichtelyck in Gal verandert.
De Honingh, inwendigh gebesight, is seer dienstigh in de gebreken van de Borst en Longe; gelyck, als Hoest, verstoppinge in de Longepypen, Kucchen, Kortheydt des Adems, want sy verdeylt de grove koude slym of fluymen en doetse rypen en lossen: sy dryft den Uryn, en wederstaet de verrottinge, en geneest quade Keelen, en Zweeringe des Mondts. Van den Honingh werden verscheyde Syropen, Conserven, Confituren, Meede, etc. tot onderhoudinge des Menschen dienstigh, gemaeckt".
Op 28 Juli 1933 hield op een vergadering van den Duitschen Imkersbond Prof. Dr. Koch (Nauheim) een rede over honing, waaruit het volgende uit de Bienenvater 1934/1 volgt:
"Alles wel beschouwd kunnen wij zeggen dat de honing volgens zijn geheelen aard een uitstekende en waardevolle brandstof voor de hartspier is. Om dit met de gewenschte duidelijkheid naar voren te brengen willen wij ons eens voorstellen dat iemand bij zijn dokter komt en zegt: Dokter, schrijft U mij eens uit geheel natuurlijke middelen een goedkoop recept voor mijn hart voor!
Ik geloof niet, dat ik een beroepsgeheim verraad, wanneer ik zeg, hoe de geneesheer deze vraag zou beantwoorden, dit zou ongeveer op het volgende neerkomen:
Als hoofdbestanddeel komt vet ondanks zijn hooge brandwaarde niet in aanmerking, ook geen eiwit. Het kunnen daarom slechts zetmeel of suikersoorten zijn, en dan het liefst gewone suiker om het lichaam het verteeringsproces te besparen. Tegenwoordig is het gebruikelijk om druivensuiker in verbinding met andere geneesmiddelen voor het hart, zooals Phosphaat en Calsium te geven. Tot versterking zou wat ijzer bijgevoegd kunnen worden, alsmede wat suikeromzettende stoffen om de vertering van andere met het voedsel opgenomen suikersoorten te bevorderen, Ten slotte zou men nog den eetlust opwekkende genotmiddelen kunnen toevoegen. Het voorschrift voor den Apotheker zou luiden: het geheel met water omroeren; en de gebruiksaanwijzing: volgens eigen wil naar behoefte te nemen, slechts niet al te veel, opdat het niet in vet omgezet wordt.
Dames en Heeren! U heeft het niet verkeerd gehoord als ik de bestanddeelen van den honing nog eens in den vorm van een recept herhaald heb. Het is duidelijk, dat de honing de geneesmiddelen en voorschriften van den dokter niet overbodig maakt, Maar het is toch zeer verwonderlijk, dat honing alles bevat, dat het hart volgens de hedendaagsche wetenschap noodig heeft. Honing is een volkomen en natuurlijke brandstof voor het hart.
In het Amerikaansche Bijenteelt-tijdschrift Gleanings 1941/4 stelt een der lezers de volgende vraag: "Kunt U mij zeggen, of het eten van geslingerde honing droogte of een uitdrogende werking met jeuk op het menschelijk lichaam en de huid kan veroorzaken? Zoo ja, is het dan noodzakelijk voor iemand, die hierdoor aangedaan wordt, het eten van honing na te laten of zou het lichaam langzamerhand deze storingen voldoende overwinnen?"
Deze vraag wordt door den in de Vereenigde Staten bekenden geneesheer Dr. Beck, New-York, die ook een expert is op het gebied van bijengift in de geneeskunde, als volgt beantwoord:
"Honing heeft beslist hygroscopische eigenschappen, hetgeen veroorzaakt wordt door het percentage aan levulose. Des te meer levulose een honing bevat, des te meer is hij in staat vocht te absorbeeren. De genezende werking van honing zoowel voor inwendig als uitwendig gebruik is vooral te danken aan deze eigenschap. Bij inwendig gebruik, trekt honing vocht uit alle spijsverteringsorganen, mond, keel, larynx, maag en ingewanden. Honing is geen bactericide, dat is een werktuig dat bacteriën vernietigt, maar een bacteriostaat hetgeen beteekent dat het de groei van bacteriën voorkomt. Antiseptische middelen dooden bacteriën, maar zij vernietigen ook de weefsels, Honing voorkomt de groei van bacteriën door ze te berooven van het vocht, dat absoluut noodzakelijk is voor hun groei. Hierdoor is honing veel beter dan antiseptische middelen, omdat hij den dood van de bacteriën veroorzaakt zonder vernietiging der weefsels.
Water is het belangrijkste bestanddeel van ons lichaam. Ongeveer tweederde van het geheele gewicht bestaat uit water, hetgeen op zichzelf zijn werkzame functie bewijst. Iemand die 150 pond weegt, bevat 100 pond water. De lymphe, een alkalische lichaamsvloeistof is de voornaamste verdedigende substantie tegen bacterische invloeden in ons lichaam. Het is onze grootste kiem-vernietiger. Als er een infectie is in de beschermende huid, kan het gebeuren, dat deze een gezwel bedekt dat een opeenhoping van lymphe is teneinde een verdere verspreiding der infectie te voorkomen. Het is als een stormloop van een leger soldaten, die een inval van den vijand trachten te voorkomen door tot een tegenaanval over te gaan. Honing trekt de lymphe naar de buitenkant en vormt indirect een bescherming tegen de invallende krachten. Er is geen beter middel tegen een geïnfecteerde wond dan honing, omdat de lymphe, die hij aantrekt, de bacteriën doodt en bovendien meewerkt om de weefsels te herstellen. Het zou een te lange uitleg vereischen verder op het droge effect van honing op het lichaam in te gaan. Honing is een laxeerende en diruetische stof, die veel water uit het lichaam trekt. De afscheiding van het maagsap zal in sommige gevallen, een pijnlijk-brandend gevoel, zelfs kramp veroorzaken, maar het is niet noodig het eten van honing daarom na te laten. Al wat men te doen heeft is water te drinken, hetgeen onmiddellijk het verstoorde evenwicht herstelt.
De meerdere behoefte aan water is verder een groot voordeel van honing, het reinigen der nieren is zeer gezond. Veel menschen zullen aan gewicht verliezen door het eten van honing, omdat hun lichaam te veel water bevat en hiervan bevrijd wordt. Ik bracht de buik van een dik persoon van 56 inch op 42 terug en wel in korten tijd, alleen door het vrije gebruik van honing aan te bevelen. Dit komt gedeeltelijk door de drogende werking van honing, en gedeeltelijk door het feit, dat dikke menschen, die langzaam carbohydraten verbranden, dit sneller zullen gaan doen door de "trek", die ontstaat door de snelle verbranding van de honing. Het is als bij het doen ontbranden van slecht ontvlambare kolen met behulp van brandend hout of olie."
De schrijver eindigt zijn antwoord met:
"Laten wij er aan toevoegen, dat wij de waarde van honing op medisch en chirurgisch gebied zelfs niet oppervlakkig hebben behandeld."
Het is jammer dat wij in dezen tijd geen reclame voor onzen honing behoeven te maken, maar het is ook jammer dat in normalen tijd ons kostlijk product buiten het bereik van vele gezinren moet blijven, want de prijs, die den imkers toekomt, ligt te hoog voor de arbeidersgezinnen. Alleen een bedrijfswijze, waarbij de gemiddelde opbrengst per volk zeer vergroot wordt, zou m.i. uitkomst kunnen brengen.
-0-
Het bijenhouden geeft wel veel en eigenaardige risico's; zoo het volgende uit de Leipziger Bienenzeitung 1938/1.
Gedurende een trouwplechtigheid in een Amerikaansche kerk, werd de bruid voordat zij het jawoord had- uitgesproken door een bij gestoken. De gevolgen waren dat de trouwerij onder de kerkelijke plechtigheid moest worden afgebroken en een week uitgesteld moest worden, Gedurende dezen tijd bedacht de bruidegom zich, trok zich terug en nam een ander meisje. De eerste bruid stelde nu een eisch tot schade-vergoeding in tegen den imker, wiens bijenvolken in de nabijheid der kerk stonden, maar deze verdedigde zich door te zeggen, dat het niet te bewijzen was, dat de verlaten bruid gestoken was door een bij, afkomstig uit zijn kasten. De rechter moest deze verdediging aannemen en de eisch afwijzen.
Jekave