Uitsnede dorpskern Stolwijkersluis met recreatieve routes

Ontmoeting van stad en land
Stad en land ontmoeten elkaar in Stolwijkersluis via een verbinding over water en land. Een stadstuin in de polder Veerstalblok, die qua karakter past in het agrarisch veenweide landschap, biedt rust en groen voor bewoners van de stad en de buurtschap. De karakteristieke openheid van het gebied wordt aangevuld met en gecontrasteerd door enkele “spannende” elementen, zodat er daadwerkelijk wat te beleven valt in de stadstuin. In het Masterplan is dit verbeeld met een waterdoolhof in het midden van de tuin, waar plek is voor landart en wandel- en vaaravontuur tussen het riet en lage begroeiing. Het gebied is vanuit Gouda bereikbaar via de Haastrechtse Brug. Wandelaars kunnen gebruik maken van het opnieuw open te stellen en te verbeteren wandelpad dat vanaf de Haastrechtse Brug langs de Hollandsche IJssel loopt en daarna via de historische route door de buurtschap uitkomt bij de Stolwijkersluis. Daarnaast kan het voetveer, dat eeuwenlang voer tussen de Veerstal en de Gouderaksedijk ter hoogte van het vroegere Regthuys, teruggebracht worden. Daarmee wordt een korte aantrekkelijke verbinding tot stand gebracht tussen de historische binnenstad van Gouda en de recreatieve routes in de Krimpenerwaard.

Via het water kan een recreatieve verbinding tussen stad en land gerealiseerd worden door de sluis te herstellen. De sluis was in het verleden het begin van de vaarroute vanaf de Hollandsche IJssel naar Stolwijk, die onder meer gebruikt werd voor vervoer van en naar de veevoedercoöperatie Ons Belang in Stolwijk. De route loopt verder naar Berkenwoude, Ouderkerk a/d IJssel en Krimpen a/d IJssel. Nu bestaat die route nog in de vorm van een bewegwijzerde kanoroute van ongeveer 22 km (Loetroute). Als de plannen om de binnenstad weer toegankelijk te maken voor vaarrecreatie doorgang vinden en de Stolwijkersluis wordt hersteld, kan de Loetroute aanhaken op de route in de binnenstad. Herstel van de sluis opent dan letterlijk de weg voor een noord-zuidroute met zowel binnenstedelijke en landelijke kwaliteiten voor de kleine vaarrecreatie. Een kleine passantenhaven (voor ca. 40 boten, binnen- en buitendijks) geeft een welkome uitbreiding van het aantal ligplaatsen langs de IJssel en in Gouda.

De haven gecombineerd met de verhuur van kleine boten is samen met het nieuwe gemaal en de gerestaureerde sluis een nieuw kristallisatiepunt voor bezoekers en bewoners van de buurtschap. Hier kan nieuwe horeca ontstaan en bijvoorbeeld een voorlichtingscentrum over de waterhuishouding en de geschiedenis van de polder. Andere mogelijkheden zijn een galerie of theeschenkerij op het dak van het nieuwe gemaal met een prachtig uitzicht over de Krimpenerwaard, en kanoverhuur. Op die manier levert het Masterplan een veelzijdige bijdrage aan de wens van de gemeente om Gouda te vermarkten als een knooppunt van activiteiten, zodat de vaarrecreant verleid wordt tot een langer verblijf in de stad (programma Cultureel en Havenkwartier). Door de aanleg van de randweg zullen maatregelen genomen kunnen worden om de Gouderaksedijk verkeersluw te maken, zodat bezoekers en omwonenden veilig van dit recreatieve knooppunt kunnen genieten.

De ontmoeting tussen stad en land kan verder gestalte krijgen in een zorglandgoed langs de dijk en maatregelen voor het volkstuincomplex onder de afvalwaterzuivering. Een zorglandgoed is een plek waar zorg, bijvoorbeeld in de vorm van dagbesteding voor verstandelijk gehandicapten, gecombineerd wordt met andere functies, zoals natuurbeheer en recreatie. De zoeklocatie langs de dijk biedt rust, ruimte en buitenleven. Tegelijkertijd blijft de band met de mensen en de gebeurtenissen in de stad bestaan omdat Gouda vlakbij is. Voorzien is dat het zorglandgoed een deel van het beheer van de stadstuin op zich neemt. Op die manier maakt het een integraal onderdeel uit van de gebiedsontwikkeling. Tot slot worden de volkstuinen uitgebreid in oostelijke richting. Een deel van de volkstuinen aan de noordzijde moeten verplaatst worden door de komst van de randweg. Bovendien moeten elders in de stad volkstuinen verdwijnen door de ontwikkeling van de Spoorzone. In dit gebied passen extra volkstuinen prima in de gedachte van stad-land ontmoeting. Om de Gouderakse Tiendweg te ontlasten zal een ingang gemaakt moeten worden aan de noordkant bij een nieuw aan te leggen rotonde in de randweg. Via die rotonde kan de randweg overgestoken worden, zodat er vanuit de stadstuin een toegang is tot de recreatieve routes in de Krimpenerwaard.

Ontmoeting van verleden, heden en toekomst
Een aantal historische elementen in het gebied komt terug in het ontwerp met een nieuwe functie voor de toekomst. De sluis krijgt zijn oude functie terug, namelijk het schutten van schepen, maar nu voor de kleine recreatievaart. Het middeleeuwse verkavelingspatroon wordt in stand gehouden bij de ontwikkeling van de stadstuin. De historische verbinding tussen de buurtschap en de stad via de karakteristieke Oude Brugweg wordt hersteld. Het voetveer dat tussen de stad en het oude Regthuys voer, wordt teruggebracht om recreanten op een aantrekkelijke, veilige en snelle manier te verplaatsen tussen stad en polder. De zoeklocatie van het zorglandgoed is een historische boerderij die op de gemeentelijke monumentenlijst staat.

Het hart van de buurtschap wordt nieuw leven ingeblazen door de gerestaureerde sluis, het nieuwe gemaal en de haven. In aansluiting daarop kan nieuwbouw worden gerealiseerd op de kleine zelling bij de sluis. Een deel van de zelling zal toegankelijk blijven voor publiek om te kunnen genieten van de levendigheid rondom de sluis en het mooie uitzicht op de historische binnenstad. In verband met de milieuwetgeving is het realiseren van kleine bedrijvigheid het meest reëel. Bovendien past dat in de traditie van het gebruik van de zellingen. Voorgesteld wordt een ontwerpwedstrijd voor ontwikkelaars uit te schrijven, waarbij de winnaar mag gaan bouwen.

De komst van de randweg biedt de kans om het vroegere dorpsleven weer terug te brengen door het doorgaande verkeer van de dijk te weren. Op de plek van het vroegere uitwateringssluisje wordt een eenvoudige plek aan het water gemaakt waar bewoners en bezoekers elkaar kunnen treffen en kunnen genieten van de activiteiten in het dorp en het mooie uitzicht op de historische binnenstad van Gouda.

Ga omhoog