Introductie
Het Masterplan Stolwijkersluis is het resultaat van het project Integrale Gebiedsuitwerking Stolwijkersluis. Het project is uitgevoerd door de leerstoelgroep landgebruiksplanning van Wageningen Universiteit in samenwerking met de betrokken overheden, omwonenden en maatschappelijke organisaties. Het is een zogenaamd Belvedere project. Belvedere is een programma van de rijksoverheid om cultuurhistorische wasarden een krachtige stem te geven in ruimtelijke ontwikkelingen. Het devies hierbij is ‘behoud door ontwikkeling’. Daarmee wordt bedoeld dat historisch interessante plekken, structuren en gegevens behouden kunnen worden door er een nieuwe betekenis aan te geven in de ontwikkeling van een gebied.
Aanleiding
In Stolwijkersluis zijn veel cultuurhistorische waarden te vinden. In de eerste plaats de sluis zelf, die in 1800 is gebouwd in het kader van plannen om een deel van de Krimpenerwaard uit te venen. Die plannen zijn mislukt, maar de sluis ligt er nog en is nu een rijksmonument. Jammer genoeg is hij niet meer in gebruik en is hij erg vervallen. De sluis vormt samen met de Stolwijkse Vaart, het veenweide landschap van de polder Veerstalblok, de buurtschap Stolwijkersluis en de zellingen langs de rivier een cultuurhistorisch waardevol ensemble. In het landschap is de middeleeuwse ontginning nog goed herkenbaar.
Het project is oorspronkelijk begonnen vanuit de wens de sluis een nieuwe toekomst te geven en hem te herstellen als scheepvaartverbinding tussen de Hollandsche IJssel en de Krimpenerwaard. Tegelijkertijd was duidelijk dat de sluis als cultureel ankerpunt zou kunnen dienen voor een breder geori‘nteerde ontwikkeling van de buurtschap Stolwijkersluis. In het bijzonder ging het daarbij om de polder direct achter de sluis, een deel van de polder Veerstalblok. In dit gebied staan uiteenlopende plannen op stapel. Vooral de aanleg van de zuidwestelijke randweg springt daarbij in het oog. De weg zal het gebied doorsnijden, waarbij het noordelijk deel van de polder ingeklemd zal worden tussen de weg en de dijk. Bebouwing van dat gebied is ongewenst. Verder zijn er vanuit de landinrichting Krimpenerwaard plannen voor de bouw van een gemaal naast de sluis en voor de aanleg van een toegankelijk groengebied in samenhang met de aanleg van de randweg. Door zijn vervallen staat ziet het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard de sluis als een zwakke plek in de dijk. Het schap dringt aan op een veilige oplossing. Gouda op zijn beurt profileert zich steeds meer als Hollandse waterstad. De gemeente zoekt naar meer mogelijkheden voor de recreatievaart. Bovendien wil de gemeente het gebied aan de IJssel een nieuwe impuls geven en de verbinding van de binnenstad met de rivier in ere herstellen (Cultureel en Havenkwartier en Stedenbouwkundige Visie).
Doel
Op basis van deze ontwikkelingen kreeg het project als doel: "Het ontwerpen van een uitvoeringsgerichte visie op de integrale ontwikkeling van de gebruiks- en belevingsruimte in de zuidelijke stadsrand van Gouda." De cultuurhistorische waarden van het gebied moesten daarbij dienen als richtsnoer en inspiratiebron. Uitgangspunten voor het Masterplan zijn dan ook het behoud en de versterking van het open, groene landschap van de zuidelijke stadsrand van Gouda, het scheppen van mogelijkheden voor recreatief gebruik en het herstel van de rijksmonumentale Stolwijkersluis.
|
| Plangebied Integrale Gebiedsuitwerking Stolwijkersluis |
 |
Resultaat
In het najaar van 2004 is het project van start gegaan. Via zogenaamde meedenksessies zijn de kennis en ervaring van omwonenden, maatschappelijke organisaties, overheden en deskundigen bij elkaar gebracht en is er gezamenlijk nagedacht over het ontwerp. Het resultaat is een plan dat mag rekenen op brede ondersteuning en enthousiasme. In het plan zijn een globale kostenraming en een voorstel voor aanpak van de uitvoering opgenomen, waarmee de betrokken partijen nu verder aan de slag kunnen. Voor de leerstoelgroep landgebruiksplanning van Wageningen Universiteit was het vooral een onderzoeksproject dat een schat aan kennis heeft opgeleverd over de praktijk van het integreren van ruimtelijke planning en cultuurhistorie. Het project levert daarmee een belangrijke bijdrage aan het onderwijs en verder onderzoek van de leerstoelgroep.
 |
Stimuleringsfonds voor Architectuur in het kader van de Regeling Projectsubsidies Belvedere |
 |
Gemeente Gouda |
 |
Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard |
 |
provincie Zuid-Holland |
 |
Dienst Landelijk Gebied
en
Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting in het kader van het programma Woonnatuur |
 |
 |
Historische Vereniging
die Goude |
|
