Gouda is de enige stad in Zuid-Holland waar de binnenstad grenst aan zowel een rivier als het open polderlandschap. De zuidelijke stadsrand biedt unieke mogelijkheden voor bewoners en bezoekers om de Hollandsche IJssel, de historische binnenstad en de Krimpenerwaard tegelijkertijd te beleven. Veelzeggend wordt die situatie door bewoners wel omschreven als Mini-Holland of Holland in een notedop. De betekenis van de monumentale Stolwijker schutsluis als cultureel ankerpunt in dat Mini-Holland staat centraal in het ontwerp. Uitgangspunten van het Masterplan zijn het herstellen en weer doorvaarbaar maken van de Stolwijkersluis en het behoud van het open veenweide landschap achter de sluis.
Het ontwerp is stapsgewijs tot stand gekomen via een gezamenlijk zoekproces met omwonenden, maatschappelijke organisaties en betrokken overheden in zogenaamde meedenksessies. De opgave die de ontwerpers en de deelnemers aan de meedenksessies meekregen voor het ontwerp bestond uit twee samenhangende delen:
zorg ervoor dat het ontwerp bijdraagt aan een versterking van de relatie tussen de stad Gouda en de Krimpenerwaard
gebruik daarvoor de zichtbare en onzichtbare historische elementen in het gebied als inspiratiebron.
Gedurende het proces tekende zich langzaam een beeld af dat in de titel van het Masterplan is verwoord als De Ontmoeting. Het gaat in het ontwerp om de ontmoeting in Stolwijkersluis van stad en land en de ontmoeting van heden, verleden en toekomst.
Samengevat bestaat het plan uit de volgende elementen:
Herstel van de sluis en daarmee een vaarverbinding met de binnenstad van Gouda en de Krimpenerwaard:
De sluis wordt opnieuw doorvaarbaar gemaakt. Achter de sluis is een passantenhaventje voor vaarrecreatie geprojecteerd. Het Masterplan legt een nadrukkelijke verbinding met de plannen die in Gouda in het kader van het Cultureel en Havenkwartier en de Stedenbouwkundige Visie worden ontwikkeld. In de toekomst zou het dan weer mogelijk zijn om vanuit de Haven via de Stolwijkersluis de Krimpenerwaard in te varen en te genieten van de cultuurhistorische rijkdom en van het contrast tussen de dichtheid van de stad en de openheid van het polderlandschap.
Groen aan de zuidkant van Gouda: een stadstuin in de polder Veerstalblok:
De polder achter de sluis, die wordt omsloten door het buurtschap Stolwijkersluis, de afvalwaterzuivering en de toekomstige zuidwestelijke randweg, wordt ontwikkeld tot een stadstuin, met in het midden een “waterdoolhof” dat wandelend bereikbaar is of over het water met kano’s en elektrische bootjes. Het waterdoolhof dient ook als expositieruimte voor land art en kunstobjecten gemaakt van natuurlijke materialen, die tot nadenken aanzetten over het omringende landschap.
Ruimte voor uiteenlopende initiatieven die deze hoofdopzet aanvullen en verrijken:
Een zorglandgoed aan de dijk combineert zorg, in de vorm van bijvoorbeeld dagbesteding voor verstandelijk gehandicapten, met beheer van de stadstuin.
Om de volkstuinen die verdwijnen door de randweg en de ontwikkeling van de Spoorzone te compenseren, wordt het bestaande volkstuincomplex uitgebreid in oostelijke richting.
Om het gebied vanuit de stad beter bereikbaar te maken wordt voorgesteld het voetveer dat eeuwenlang de Veerstal met het Regthuys verbond, in ere te herstellen.
Het Masterplan geeft een impuls aan nieuwe initiatieven van zowel publieke organisaties als particulieren. Het plan zal uitgevoerd moeten worden door de betrokken publieke partijen, maar er is ook veel ruimte voor initiatieven van andere partijen. Het gaat daarbij om de ontwikkeling van de kleine zelling, het zorglandgoed, de exploitatie van het voetveer, de invulling van kleinschalige horeca bij de volkstuinen en de verdere uitwerking van activiteiten aan de kop van de Gouderakse Tiendweg. Maar bijvoorbeeld ook de exploitatie van de passantenhaven en de mogelijkheid om daar kano’s en elektrische boten te verhuren. Op het dak van het gemaal kan een eenvoudig uitzichtpunt ingericht worden, maar er zou ook een theehuis met terras kunnen komen. De precieze invulling van het Masterplan is nadrukkelijk mede afhankelijk van het enthousiasme, de creativiteit en de inzet van particulieren.
