Een korte biografie

Omdat er geen familiearchief of egodocumenten van Alida en haar familie (bewaard gebleven) zijn, kunnen we haar leven alleen maar reconstrueren aan de hand van de Doop-, Trouw- en Begraafregisters (D.T.B.) en andere registraties uit de plaatsen waar ze gewoond heeft.[1] Alida Withoos werd vermoedelijk in 1662 geboren in Amersfoort als tweede dochter van de schilder Matthias Withoos (1627-1703) en Wendelina van Hoorn (1618-ca.1680). Doopgegevens van Alida zijn niet overgeleverd in het archief van Amersfoort. Haar moeder was een dochter van de tinnegieter Jacob Pietersz van Hoorn en Adriaentje Willemsdr. Waarschijnlijk verhuisde de familie in 1672, het Rampjaar, vanwege de dreigende inname van Amersfoort door de Fransen naar Hoorn, de woonplaats van haar grootvader van moeders kant. Alida was toen tien jaar oud. Op 11 december 1680 deed Alida belijdenis als 'jonge dochter' (= ongetrouwd) in de gereformeerde kerk, de voorloper van de Nederlands Hervormde Kerk.[2] Belijdenis deed men meestal op achttienjarige leeftijd. Matthias Withoos (W) leidde behalve zijn drie zoons, Pieter, Johannes en Frans ook twee van zijn dochters op in de schilderkunst. In Hoorn maakte Alida Withoos met haar broers en zuster Maria deel uit van het kunstenaarsmilieu waar relatief veel tekenaars van bloemen en insecten vertoefden. Via deze kunstenaars kwam ze waarschijnlijk in contact met Agnes Block, voor wie ze rond 1687op de buitenplaats Vijverhof aan de Vecht planten tekende. In 1694 kreeg ze betaald voor het tekenen van dertien planten in de Amsterdamse Hortus.

Op zondag 23 januari 1701 trouwde Alida in Amsterdam met de 29-jarige Amsterdamse fijnschilder Andries Cornelisz van Dalen. (1672-?). Drie weken daarvoor was ze in Hoorn met hem in ondertrouw gegaan. Er werd voor haar drie gulden 'inpost op trouwen' betaald, het verschuldigde bedrag voor de op een na laagste vermogensklasse.[3] Het eerdere maatschappelijk succes van haar vader was tanend omdat hij niet meer kon werken vanwege de jicht. Een dag eerder, 7 januari 1701, was het paar ook in Amsterdam in ondertrouw gegaan. Daar was ze volgens opgave 39 jaar en woonachtig in de Anjelierstraat.[4] Op basis van deze gegevens is haar geboortedatum te herleiden tot 1662.

Andries Cornelisz(oon) zou familie kunnen zijn van vader en zoon Cornelis van Dalen, twee Amsterdamse graveurs- en portrettekenaars. Er is over hem nog minder bekend dan over zijn vrouw. Van zijn werk is niets overgeleverd. Waarschijnlijk was Alida als bekende kunstenares voor hem een goede partij. Toen Alida met hem trouwde, had ze in ieder geval het door haar gedateerde werk al gemaakt. Waarschijnlijk heeft ze na haar trouwen niet meer gewerkt. Het is niet aannemelijk dat ze onder haar mans naam verder werkte omdat onder de naam Van Dalen vooral graveurswerk bekend is. Misschien was ze werkzaam in de werkplaats of de verkoop voor het familiebedrijf van de Van Dalens. Andries en Alida kregen geen kinderen. Pas op 2 februari 1703 (na de dood van haar vader?) liet ze zich uit de Hoornse kerkgemeenschap schrijven voor vertrek naar Amsterdam. Het adres in Hoorn was toen aan de Proos(ten)steeg. We horen dan weinig meer van haar tot haar overlijden, dat plaatsvindt op de 'Princegracht' te Amsterdam.[5] Ze werd op 5 december 1730 begraven in de Westerkerk. Haar echtgenoot trouwde een jaar na haar dood opnieuw. Veel is er over het leven en de persoonlijkheid van Alida Withoos dus niet bekend. Maar dat neemt niet weg dat we via haar werk wel een interessant stukje van de Gouden Eeuw kunnen ontdekken.

leesverder